Reinigingskuren

Ayurveda heeft de pancha-karma als de meest uitgebreide reiniging van lichaam en geest. Hier wordt het lichaam gestimuleerd om afvalstoffen tot op celniveau los te laten en af te voeren. Het is een zeer diepgaande ervaring met een uitwerking op alle levensgebieden.

Het bestaat uit de volgende reinigingen, die afhankelijk van de geboorte constitutie en de huidige conditie zullen worden toegepast:

• Reiniging dikke darm;
• Reiniging dunne darm;
• Reiniging van de maag;
• Reiniging van het bloed (aderlaten mag niet in Nederland worden toegepast)
• Reiniging van de gezichtsholten.

Er zijn echter ook tal van mogelijkheden om zelf thuis op eenvoudige wijze reinigingstechnieken toe te passen. Al deze technieken worden gebruikt om afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen, slijm en overtollig vet te verwijderen en de geest in balans te brengen.

1. Neti, reinigen van de neus

Het kannetje om te reinigen wordt netipot genoemd. Het speciale potje met een tuit heeft een verdikking, die men gemakkelijk in de neus kan stoppen. In het potje zit lauw warm water met een kleine halve theelepel zout. Stop het tuitje in het linkerneusgat en giet het water zodanig dat het er via het rechterneusgat weer uitloopt. Als het potje half leeg is wissel je van neusgat en loopt het water er links uit.

Daarna ga je bijvoorbeeld voor de wastafel staan in een hoek van 90 graden. Een aantal keren nu zacht snuiten naar links – onder – rechts en boven om wat water dat er eventueel nog in zit eruit te blazen. De neus van binnen met bijvoorbeeld toiletpapier drogen. Voor vata’s op de top van de pink een klein beetje amandelolie doen en boven in de neus zacht inmasseren om droogte te voorkomen.

Wat wellicht goed is om te weten;

1. In het begin kan er veel slijm los komen, de hele dag door. Je hebt de slijmvliezen geprikkeld.
2. Soms lijkt het alsof je erg verkouden gaat worden (in het begin als je dit doet). De ervaring is dat het snel weer over gaat.
3. Masseer na deze technieken een weinig ghee, sesamolie of amandelolie in je neus. Dit verzacht en smeert.
4. De holte achter de neus kan in het begin ruw aanvoelen en zelfs wat keelpijn geven. Ook dit gaat snel over is de ervaring.
5. Bij het water gieten door de neus kan men soms druk in het hoofd ervaren als men te snel giet of het hoofd niet in de juiste stand heeft.
6. Ogen gaan dikwijls tranen. Als dit gebeurt is het een deel van de reiniging.
7. Als het water te koud is of er zit teveel of te weinig zout in, dan ontstaat er pijn.

Voordelen van deze reiniging;

• Het warme water passeert de zenuwuiteinden die in de neus zitten. Het limbische systeem is dat gedeelte van de hersenen dat betrekking heeft op de emotionaliteit en seksualiteit. Het bestaat uit delen van de grote hersenen en delen van de tussen hersenen. Het limbische systeem is de zetel van de emoties: agressie, onrust, woede, angst, seksuele belangstelling e.d. Door de reiniging toe te passen komt er meer harmonie, rust in de geest.
• Reinigt de holten in het voorhoofd en het punt tussen de wenkbrauwen (derde oog), waar spanning kan ophopen.
• De concentratie zal indirect verbeteren.
• Hoofdpijnen zullen minder worden of verdwijnen.
• Er is een directe verbinding vanuit het limbische systeem naar de medulla oblongata. Deze is verantwoordelijk voor de bloeddruk, hartslag, ademhaling. Daarom is deze techniek goed bij hoge bloeddruk en astmatische bronchitis.
• Heeft een verzachtend en ontspannend effect op het hele gezicht. Het helpt bij vermoeide ogen en gezichtspijnen.
• Het verheldert het effect op het bewustzijn.
• Het reinigt de neus en de holten van slijmen, waardoor de ademhaling beter wordt en dieper.
• Linker- en rechterhersenhelft worden via ida en pingala gebalanceerd.

Indicaties:

• Depressie;
• Hoge bloeddruk;
• Slapeloosheid;
• Stress;
• Rusteloosheid;
• Sinusitis;
• Keelproblemen;
• Luchtwegaandoeningen.

Een andere mogelijkheid is het gebruiken van ayurvedische neusdruppels.
Shatbindu nasya: Het opent een verstopte neus, is antiseptisch en helpt bij KNO-onstekingen. Het kan een scherpe tinteling geven. Drie tot vier druppels in elk neusgat aan brengen en zacht opsnuiven. In ochtend en avond in liggende positie toepassen.

2. Dauti, reinigen van de maag

• Kunjal: In de ochtend op de nuchtere maag drink je 1 liter lauw water met wat zout. Je drinkt het water snel in hurkzit en beweegt daarna de knieën een voor een in de richting van de voet, daarna ga je staan en ga je het water overgeven. Lukt dit niet vanzelf dan kun je een vinger in de keel steken. Mocht het water er via overgeven niet uitkomen, dan zal het vanzelf na enige tijd via de darmen het lichaam verlaten. Kunjal haalt het slijm weg uit de maag. Het overtollige kapha.

3. Reinigen van de dunne darm

• Men kan aan het einde van de zomer het overtollige pitta verwijderen door mild te laxeren, door een keer per week wat wonderolie in te nemen. Senna wordt in het westen veel gebruikt als laxeermiddel. Dit is echter zeer sterk werkend.

4. Reinigen van de dikke darm

• Ayurveda gebruikt hiervoor klysma’s. Het reinigen van de dikke darm wordt als zeer heilzaam gezien, daar de dikke darm de hoofdzetel is van vata en het immers vata is die voor vele problemen (denk aan problemen die veroorzaakt worden door stress) kan zorgen. De meest voor de hand liggende en zeer belangrijke reiniging is elke ochtend vroeg naar het toilet. Een goede manier om dit te stimuleren is het drinken van een glas lauwwarm water met het sap van een verse citroen en wat zout. Het zout trekt de afvalstoffen uit de bloedbaan. Men kan eventueel voor de smaak wat honing toevoegen. Daarna gehurkt gaan zitten met de handen op de knieën en een voor een de knie naar de vloer bewegen. Dit geeft een lichte druk op de darmen. Hierna naar het toilet.
• Wat warme melk voor het slapen zal de darmen stimuleren.
• Men kan in ayurvedische centra dikke darm spoelingen laten doen.

5. Reinigen van de nieren

• Door het drinken van wei. Kook melk en voeg daar dan het sap van een citroen toe. Er ontstaat nu paneer, dit is jonge kaas. Wat overblijft is wei. Het is niet smakelijk om te drinken. Men kan eventueel wat honing toevoegen. Dit stimuleert de nierwerking.

6. Shankaprakshalana, de yogareiniging

Deze kan voor de eerste keer het beste onder deskundige begeleiding plaats vinden.

In de winter eten we meer kapha-achtig, waardoor kapha zich ophoopt in het lichaam en de geest. In de lente gaat door de temperatuur verandering het kapha “smelten”, ook wel “lopen” genoemd. De agni wordt lager en het voedsel wordt minder goed verteerd door het teveel aan kapha.

We kunnen dit teveel aan kapha uit het lichaam halen door een eenvoudige reinigingskuur met water en zout. We reinigen hiermee het spijsverteringskanaal. Voor deze reiniging kunnen we eventueel via vamana, een braaktechniek, het teveel aan kapha uit borst – longen – keel en voorhoofdsholten verwijderen.

Techniek van shankaprakshalana
Deze techniek staat heel precies en effectief beschreven in het hieronder genoemde boek: Asana, pranayama, mudra, bandha, Swami Satyananda Saraswati, Bihar School of Yoga.

Een verkorte beschrijving:

• Drink 3 – 4 kopjes warm water met wat zeezout of bergzout.
• Doe een serie yogaoefeningen.
• Drink hierna weer 1 – 2 kopjes warm water met wat zout.
• Herhaal de serie oefeningen en ga zo door totdat het water er via de darmen uitkomt.

Als dit proces eenmaal op gang komt gaat het vrij snel. Men drinkt 2 glazen licht gezouten water, herhaalt de oefeningen en moet vaak al weer snel naar het toilet. De eerste stoelgang kan even duren. Is het proces op gang ga dan net zo lang door tot het water bijna schoon, maar nog iets troebel uit de darmen komt (er dient nog wat ontlasting in de darmen te blijven) en dan is het klaar. Het hele gebeuren duurt ongeveer 2 uur. Doe dit in de ochtend voor het eten. Daarna 1 – 2 dagen licht verteerbaar voedsel eten, vooral de eerste dag. Bijvoorbeeld kichari eten (rijst met mungbonen).

7. Garshan, zijden handschoen voor ayurvedische massage                   

De massage met een zijden handschoen zorgt voor stimulering van de stofwisseling en de bloedsomloop, voert stofwisselingsslakken af, ondersteunt de lymfedrainage en reduceert cellulitus. Hierbij wordt geen olie gebruikt. Ideaal voor het verminderen van ama, voor gewichtsverlies of bij verhoogde kapha. De garshan massage wordt net als de olie-massage gedaan voor het douchen.

De garshan-massage dient niet te worden uitgevoerd bij verhoogde vata, direct voor of na het eten, niet te laat op de avond, bij ziekte en niet bij vrouwen tijdens zwangerschap of menstruatie.                                                                                                                                                                                                                                             
 

8. Abhyanga, oliemassage

Voor de oliemassage is sesamolie de meest geschikte olie. Gebruik hiervoor wel koudgeperste sesamolie, een kwart kopje is voldoende. Sesamolie heeft een stabiliserende werking, maar merk je dat het te scherp is, gebruik dan een zachtere olie als koudgeperste olijfolie of zoete amandelolie. Zorg dat de olie iets verwarmd is (door het bijvoorbeeld even op de centrale verwarming te zetten of in een kommetje op een theelichtje).

Het allermooiste is als je je hele lichaam behandelt en daarna gaat douchen. Maar niet iedereen heeft steeds tijd genoeg voor een abhyanga van het hele lichaam. Het is echter zo heilzaam dat je beter een korte massage kunt doen dan helemaal niets. De belangrijkste lichaamsdelen zijn het hoofd en de voeten. Ze kunnen een minuutje worden bewerkt terwijl je op het randje van het bad zit of op een stoel.

Voor deze minimassage heb je maar ongeveer twee eetlepels sesamolie nodig. Maak kleine ronddraaiende bewegingen en gebruik de platte hand (niet de vingertoppen). Na het masseren een warme douche nemen.