De islam

Een man en een boodschap

De islam is de godsdienst die is gebaseerd op de leer van de profeet Mohammed, die ongeveer 1400 jaar geleden in Arabië woonde. Volgelingen van de Islam worden moslims genoemd. De islam is de belangrijkste godsdienst in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en landen zoals Pakistan, Bangladesh, Indonesië en Nigeria. Moslims hebben veel gereisd en zijn in vele landen over de hele wereld gaan wonen en hebben daar hun gemeenschappen gevormd, zo ook in Nederland.

Mohammed

Mohammed is geboren in de stad Mekka ongeveer in het jaar 570 van onze jaartelling. Hij verloor als kind zijn ouders, maar groeide op tot een succesvol koopman. Mohammed zou een gemakkelijk leventje gehad kunnen hebben, maar hij was bezorgd door het kwaad dat hij om zich heen zag. Mohammed was een bezonnen man, en hij ging vaak de bergen in om na te denken en te bidden. Toen hij veertig jaar was, kreeg hij een openbaring, een opdracht van God om de mensen van Mekka te vertellen hoe ze zouden moeten leven. Zulke openbaringen bleef Mohammed zijn verdere leven door krijgen. Zij vormden de woorden van de Koran. God gaf hem de opdracht die boodschap van de Koran aan alle mensen te vertellen. Mohammed leerde dat er maar één God was, en dat het verkeerd was afgodsbeelden te vereren. Hij zei tegen de mensen dat ze vriendelijk moesten zijn en vrijgevig tegenover de armen en de zwakken. Ze mochten niet gokken en niet drinken.

Het geloof van de islam

De islam staat vooral dicht bij twee andere grote godsdiensten: het jodendom en het christendom. Alle drie godsdiensten gaan uit van het geloof in één God en eerbied voor heilige boeken waar Gods woord in staat. Alle drie dragen hun gelovigen op rechtvaardig en vriendelijk te handelen, en bijzondere zorg te hebben voor zwakke en arme mensen. De moslims beschouwen Abraham als een profeet en zien Jeruzalem als heilige stad. Moslims noemen Jezus ‘Isa’ en eren Hem als een ware profeet en een grote leraar. Maar in tegenstelling tot de christenen geloven zij niet dat Jezus de zoon van God is, en dat hij stierf toen Hij gekruisigd werd, in plaats daarvan geloven Moslims dat God Jezus van het kruis heeft weggehaald, rechtstreeks naar de hemel. Moslims geloven dat God sinds Adam, de eerste mens op aarde, vele profeten heeft gezonden om de mensen te leren goed te leven. Voor moslims was Mohammed de ‘zegel van de profeten’, de allerlaatste, van wie de woorden alle belangrijke onderwijzingen samenvatten van alle profeten die voor hem leefden.

De vijf zuilen

Veel moslims stellen de islam voor als een sterk gebouw dat rust op vijf zuilen. Die vijf zuilen zijn: geloof, gebed, aalmoezen, vasten en bedevaart.

Dagelijks gebed

Van de moslims wordt verwacht dat ze vijf keer per dag bidden met hun gezicht in de richting van de Ka’ba in de heilige stad Mekka, waar op de wereld ze ook zijn. Het eerste gebed wordt ’s ochtends vroeg gezegd voordat de zon opkomt. De andere gebeden worden vroeg in de middag, laat in de middag, na zonsondergang en voor donker gezegd.

Hoe moet je bidden?

Voor het gebed moeten moslims hun handen, armen, voeten en gezicht wassen. Dat wordt wudu genoemd. Wanneer moslims bidden, knielen en buigen zij om te laten zien dat zij nederig zijn tegenover God. De gebeden bestaan uit delen van de Koran en het wordt in het Arabisch gezegd. In de gebeden prijzen en danken de moslims God, en vragen Hem om vergeving en gunsten. Moslims mogen er persoonlijke gebeden aan toevoegen. Deze gebeden mogen ze in hun eigen taal zeggen.

Waar moet je bidden?

Gebeden kunnen overal worden gezegd waar het schoon en het bij voorkeur rustig is. Op vrijdag gaan moslims voor het middaggebed naar de moskee. In veel moslimlanden is vrijdag een vrije dag, waarop maar een paar winkels ’s morgens vroeg en ’s avonds laat open zijn. Het gebed van de gelovigen wordt geleid door een imam. Hij is een deskundige van de Koran en de regels van de islam. Op vrijdag houdt de imam gewoonlijk een preek waarin hij uitlegt wat de islam te zeggen heeft over een bepaald onderwerp of gebeurtenis. Voor moslims die in niet-moslimlanden wonen, zoals Nederland, is het soms moeilijk zich strikt aan de regels te houden van hun godsdienst. Moslims die bijvoorbeeld aan de lopende band in een fabriek werken, kunnen hun werk niet zomaar in de steek laten voor het gebed of kunnen daar misschien geen rustige of schone plek vinden. Toch proberen veel moslims op vrijdag naar de moskee te gaan.

Bedevaart naar Mekka

Als hij kan, moet iedere moslim één keer in zijn leven een bedevaart naar Mekka maken zegt de Koran. Velen van hen gaan dan ook naar Medina voor een bezoek aan het graf van Mohammed en andere leiders van de vroegere islam. Moslims mogen alleen op bedevaart gaan als ze gezond zijn, en hun reis geen problemen schept voor hun gezin. De bedevaart naar Mekka wordt haddj genoemd. Iedereen die de reis gemaakt heeft, mag het woord haddji aan zijn naam toevoegen. Ieder jaar gaan meer dan twee miljoen pelgrims naar Mekka in Dhu’l Hiddja, de twaalfde maand van de moslim-kalender, de maand van de bedevaart.

Vasten

De negende maand van de moslim-kalender heet Ramadan. In die maand kreeg Mohammed zijn eerste openbaringen van God. Moslims herdenken deze belangrijke gebeurtenis door te vasten zolang het licht is. Dat wil zeggen: niets eten of drinken. Om goed te vasten zou iemand zelfs geen druppel water mogen drinken. Dat zou heel moeilijk zijn in de warme landen waar moslims wonen. In niet-moslimlanden kan vasten trouwens nog veel moeilijker zijn. Moslimkinderen die op school in niet-moslimlanden wonen bijvoorbeeld vinden het vast wel moeilijk te vasten terwijl al hun vrienden om hen heen van alles eten. Moslims verbreken hun vasten na zonsondergang. Dan verzamelt het hele gezin zich om te eten. Een tweede keer wordt er gegeten vlak voor de zon opkomt.

Feesten

Twee grote feesten –Id al-Fitr en Id al-Adha- worden gevierd met een feestmaal, familiebezoek en cadeaus. Id al-Fitr betekent ‘feest bij het eind van de vasten’, en valt aan het eind van de maand Ramadan. Id al-Adha betekent ‘offerfeest’. Het wordt gevierd wanneer de moslims op bedevaart naar Mekka gaan.

Halal en Haram

Moslims leven in allerlei landen in de hele wereld, en eten dus allerlei soorten voedsel. Maar het is alle moslims verboden bepaalde dingen te eten. Door de Koran verboden voedsel wordt haram genoemd. Toegestaan en volgens de regels bereid voedsel heet halal. Verboden is onder meer alles van een varken, vlees met bloed erin, vlees of vet van een dier dat niet volgens de regels geslacht is en vlees van een vleesetend dier of een dier dat aan afgoden geofferd is te eten. Varkensproducten zijn niet alleen varkensvlees, ham en bacon, maar ook ander voedsel dat varkensvet bevat, zoals koekjes, ijs en soep. Moslims mogen ook geen alcohol (bier, wijn of jenever) drinken. Om het vlees halal te laten zijn, moet een dier worden geslacht door de hoofdslagader met een scherp mes door te snijden terwijl de slachter de naam van God uitspreekt. Dit om aan te geven dat het leven van één van Gods schepselen niet ondoordacht wordt weggenomen. In geval van nood, als er echt geen ander voedsel te vinden is, mogen moslims zelfs haram voedsel eten om niet van honger om te komen. 

De Koran

Toen Mohammed de islam verkondigde, sprak hij in rijmende zinnen (bijna gedichten). Zijn onderricht klonk zo mooi dat veel mensen vonden dat het alleen van God afkomstig kon zijn. Het overtuigde hen ervan dat zij moslims moesten worden. Tijdens het leven van Mohammed werden de woorden van de Koran, het heilige boek van Islam, verzameld. Koran is het Arabische woord voor reciteren. De Koran geeft de woorden weer die god via de engel Gabriël tegen Mohammed sprak om de mensen te leren wat ze moesten geloven en hoe ze moesten leven. Moslims geloven dat de Koran werkelijk het woord is van God. Er werden veel exemplaren van het boek gemaakt, en naar verschillende delen van de moslimswereld gestuurd. 

Het moslim-gezin

Het gezin is belangrijk voor de islam. De Koran besteedt bijzondere aandacht aan de zorg voor weduwen en wezen, van wie het gezin door de dood uiteengevallen is. De gezondheid en het geluk van een gezin hangt voor een groot deel af van de moeder. Haar werk thuis wordt net zo belangrijk gevonden als het werk van de vader. Zijn voornaamste taak is het gezin geld en bescherming te bieden. Beide ouders hebben een taak in het onderwijzen van hun kinderen in de islam. Kinderen moeten leren bidden en vasten tegen de tijd dat ze zeven jaar zijn. Van moslim-kinderen wordt verwacht dat zij eerbied hebben voor hun ouders en dat ze voor hen zorgen wanneer ze oud zijn geworden. 

Gewoonten en ceremonies

De gewoonten bij geboorte, huwelijk en dood variëren in de verschillende delen van de moslimwereld. Maar de algemene regels worden wijd en zijd toegepast.